میدان سرخ که مهمترین میدان مسکو و روسیه است، در بیرون باروهای شرقی کرملین واقع گردیده و حدود 72500 متر مربع وسعت دارد. در اوایل قرن پانزدهم به عنوان یک بازار ساخته شد و در قرن شانزدهم به میدان تثلیث موسوم گردید. از اواسط ده ه 1660 نام آن به کراسنایا پلوشاد یا میدان سرخ تغییر یافت که در زبان روسی قدیم کلمه کراسنایا به معنای زیبا و شکیل بود ولی بتدریج معنای آن به سرخ تبدیل شده است. این میدان صحنه گردهمآییهای بزرگ در دوران شوروی بود و پس از آن نیز گهگاهی تجمعاتی در آن رخ میدهد. موزه دولتی تاریخ در ضلع شمالی میدان واقع است و تاریخ بنای آن به اواخر قرن نوزدهم میرسد. در قسمت شرقی میدان فروشگاه دولتی بزرگی قرار دارد بنام گوم که بنای آن در سال 1893 به اتمام رسید و در سال 1957 تغییرات کلی در آن داده شد. کلیسای جامع سنتباسیل که در قرن شانزدهم بنا شده نیز در جنوب میدان واقع است که بیشتر به عنوان یک بنای تاریخی مورد بازدید توریستها قرار میگیرد و مراسم مذهبی در آن اجرا نمیشود. این کلیسا به عنوان بنای یادبود تصرف خاننشین قازان توسط ایوان مخوف در سال 1552 بنا شد. چند سال پیش در شمال میدان کلیسای کوچکی در جای سابق آن ساخته شد که مورد استقبال زیاد هم بازدیدکنندگان میدان سرخ و هم مسیحیان متدین قرار گرفت زیرا در این کلیسا مراسم دعا و نیایش اجرا میشود.
یکی دیگر از بخشهای جدیدی که در این اواخر به میدان سرخ اضافه شده است دروازه ورودی آن است(سال 1995) که البته در ابتدای ساخت این میدان به عنوان بازار وجود داشته است اما بعدها چون میدان سرخ برای رژه و نمایش جنگافزار و ماشینهای سنگین مورد استفاده قرار میگرفت، مجبور شدند این دروازه را بردارند. در زمان جشن 850 -مین سالگرد مسکو تصمیم گرفته شد نمای میدان سرخ تا حد امکان به حالت اولیه آن برگردانده شود و به این دلیل این دروازه بسیار زیبا که کلیسای کوچکی هم در داخل دیوار آن بنا شده است به میدان سرخ اضافه شد. روی سنگفرش جلوی این کلیسای کوچک صفحه فلزی قرار دارد که نام آن کیلومتر صفر است. یعنی از این نقطه تمام مسیرها از مسکو به جاهای دیگر حساب میشود. فرضیهای هم وجود دارد دال بر اینکه اگر کسی روی این صفحه فلزی بایستد و چند بار بچرخد و سکهای به پشت سرش پرت کند، آرزویش برآورده خواهد شد.
بعد از آنکه میدان سرخ از حالت بازار خارج شد بناهای یادبودی در آن کار گذاشتند. در مقابل کلیسای جامع سنتباسیل مجسمه یادبود مینین و پوژارسکی قرار دارد که اولین مجسمه یادبود مسکو بشمار میرود و در سال 1818 ساخته شده است. در نزدیکی کلیسای سنتباسیل یک جای مدور سنگی قرار دارد که تا قبل از پطر کبیر اعدامگاه بوده است و در وسط میدان سرخ قرار داشته است. اما در زمان شوروی آن را به کنار میدان منتقل کردند. مقبره لنین نیز در سال 1924 در کنار دیوار کرملین بنا گردیده است. این بنا یکی از شاهکارهای معماری زمان شوروی به حساب میآید. در 27 ژانویه سال 1924 اولین نوع این مقبره که موقتی و از چوب ساخته شده بود در میدان سرخ ظاهر شد. اولین مقبره به شکل هرم پلهای بود که بازدیدکنندگان از پلههای سمت راست وارد و از پلهای سمت چپ خارج میشدند. بعد از گذشت دو ماه از ساخت آن، مقبره موقت بسته شد و ساخت مقبره چوبی جدید آغاز شد که از ماه مارس تا اوت سال 1924 بطول انجامید. این مقبره به شکل یک هرم بزرگ پلهای ساخته شد(ارتفاع آن 9متر و و طول آن 18 متر بود). چوبهای مقبره را با لاک روغنی رنگ کرده بودند که در نتیجه این عمارت رنگ قهوهای روشن به خود گرفت. بعد از 5 سال ساخت آخرین نوع مقبره، نوع سنگی آن آغاز شد (ژوئیه 1929 تا اکتبر 1930). مقبره سنگی از نظر طرح خود شبیه نوع چوبی آن است. بازدیدکنندگان از در اصلی وارد میشوند و از پلههای عریض سه متری سمت چپ پایین رفته و وارد سالن عزاداری میشوند. سنگهای بکار برده شده در عمارت، سنگ مرمر و سنگ خارا است. طول مقبره با توجه به نمای عمارت 24 متر و ارتفاع آن 12 متر است. هرم مقبره شامل 5 طبقه با ارتفاعهای مختلف است (در نوع چوبی تعداد آنها 6 بود). در سال 1945 در طبقه اول آن تریبون ساختند. در حال حاضر مقبره برای بازدیدکنندگان روزهای سهشنبه، چهارشنبه، پنجشنبه و شنبه از ساعت 10 تا 13 باز است.
1-موزه هنرهای شرق یکی از زیباترین موزههای مسکو است. در این موزه میتوان وارد دنیای سحرآمیز و ظریف شرق شد. این موزه در بلوار نیکیتسکی واقع است و بر اساس کلکسیون شخصی در سال 1918 ایجاد شد. در حال حاضر بیش از 50 هزار اثر هنری، نقاشی، مجسمه و وسایل خانه و مبلمان تزیینی اقوام قفقاز، آسیای میانه، قزاقستان،کشورهای خاور میانه و نزدیک و حتی قاره آفریقا به نمایش گذاشته شده است.در این موزه انواع سرامیک و چینی از چین و ژاپن و کیمونوهای ژاپنی، مینیاتورهای ایرانی قرن 18 - 15 در معرض نمایش است. چندی پیش نمایشگاه دائمی ایران در این موزه افتتاح شد که مورد استقبال زیاد بینندگان قرار گرفت. آدرس: بلوار سوروفسکی، شماره آ-12
2-موزه پوشکین در بخش جنوب – غرب شهر واقع است. شاهکارهای نقاشی زیادی در آنجا نگهداری میشود. این موزه از شهرت جهانی برخوردار است و آثار نقاشان و مجسمهسازان مشهور در آنجا نگهداری میشود.
آدرس- موزه هنرهای زیبای پوشکین: خیابان وولخونکا، شماره 12، تلفن 2039376
موزه هنرهای زیبای پوشکین(گالری جدید): خیابان مارشال شاپوشنیکوف، شماره 4، تلفن: 2039376
3-نگارخانه (گالری) تریتیاکوف که شهرت جهانی دارد دارای بهترین مجموعه شمایل روسی در جهان و بهترین مجموعه هنر روسی تا قبل از انقلاب اکتبر است. این گالری در نزدیکی متروی تریتیاکوف واقع است.
آدرس گالری قدیم: کوچه لاوروشینسکی، شماره 10، تلفن 2387788
آدرس گالری جدید: کریمسکی وال، شماره 14/10، تلفن: 2382054
علاوه بر این، موزههای زیاد دیگری وجود دارند که معمولاً خانههای نویسندگان مشهور مانند تولستوی، پوشکین، داستایوسکی، گوگول و لرمونتف میباشند. از دیگر موزههای بسیار جالب مسکو میتوان از موزه داروین که در آنجا روند تکامل انسان به شکل بسیار جالبی نشان داده شده است، یاد کرد. موزه جنگ، موزه تاریخ، موزه پلیتکنیک، موزه دیرینشناسی (اسکلت دایناسورها)، مرکز ستارهشناسی که پنجرهای به فضا را میگشاید از جمله دیگر موزههای جالب مسکو هستند. آدرس چند موزه در ذیل میآید:
موزه معماری: میدان دونسکایا شماره 1 (صومعه دونسکوی)، تلفن 2320221
موزه نیروهای مسلح: خیایبان سووتسکوی آرمی، تلفن: 2811880
موزه تاریخ: میدان کراسنایا(سرخ)، تلفن: 9288452
موزه و گورستان صومعه نوودویچی: نوودویچی پروئزدؤ شماره 1، تلفن: 2468526
موزه هنرهای مردمی و دکوراسیون روسیه: خیابان دلگاتسکایاؤ شماره 3ؤ تلفن 9210193
منزل چخوف: خیابان سادووکودرینسکایا، شماره6، تلفن 2916154
موزه داروین: خیابان مالایاپیروگوفسکایا، شماره 1، تلفن: 2466470
منزل داستایفسکی: خیابان داستایفسکوگو، شماره 2، تلفن2811085
موزه هنرهای مردمی: خیابان استانیسلافسکوگو، شماره 7، تلفن:2918718
موزه و منزل گورکی: خیابان کاچالووا، شماره 2/6، تلفن 2900535
موزه لنین: میدان رولوتسی: تلفن: 9254808
موزه متروی مسکو ایستگاه مترو اسپورتیونایا، تلفن: 2227309
موزه کلیسای جامع پوکروفسکی: میدان کراسنایا (میدان سرخ)ؤ تلفن: 2983304
موزه پلیتکنیک: میدان نووایا، شماره 4/3، تلفن: 9230756
موزه تولستوی: خیابان پرچیستنکا، شماره 11، تلفن: 2022190
کلیسای مسیح منجی
این کلیسا بر طبق طرح معمار ک.آ.تونا در طی سالهای 1883-1837 در سمت چپ رود مسکو بنا گردید. تعداد زیادی از استادان نقاش و مجسمهساز روسیه در تزیین این کلیسا شرکت کردند. این کلیسا یادبود پیروزی در جنگ میهنی بود. بنای کلیسای مسیح منجی آنقدر عظیم بود که از فاصله بسیار دور هم دیده میشد. این کلیسا در سال 1931 بطور کامل ویران شد. کاخ شوراهای عظیم و با شکوه عصر استالین قرار بود به جای آن بنا شود. در سال 1960-1958 حوزه ساختمانی که در زیر پایه کاخ شوراها آماده شده بود برای ساختن استخر سرباز مسکو مورد استفاده قرار گرفت. در حال حاضر، کلیسا به شکل سابق و در جای قبلی خود بازسازی شده است. هزینه ساخت آن از طریق کمکهای بنیادهای خیریه، شخصیتهای فرهنگی و هنرپروران و دولت مسکو تأمین شده است.
آدرس: مترو کروپوتکینسکایا، خیابان کروپوتکینسکایا. شماره 37
میدان سرخ